ثبت قوانین آیین نامه­ ها

برای ارزیابی فعالیت ­های اعضای هیات علمی باید قوانین خاصی اعمال گردد. ورود این قوانین تحت عنوان آیین ­نامه در سامانه فعلی امکان­ پذیر بوده و این فرصت در اختیار دبیران محترم قرار گرفته تا هر زمان که نیاز باشد، آیین ­نامه ­های جدیدی را به سامانه اضافه نمایند. همچنین در این بخش از سامانه امکان حذف و ویرایش آیین ­نامه ­ها نیز وجود دارد.
برای دسترسی به بخش آیین ­نامه ­ها باید ابتدا به قسمت اطلاعات پایه مراجعه کرده و سپس از منوی اطلاعات اولیه، آیین ­نامه­ ها انتخاب شود.
با ورود به این صفحه از سامانه، فرم جستجو و جدول اطلاعات نمایش داده می ­شود. همانطور که مشاهده می­شود فرم جستجوی این صفحه از سامانه مطابق زیر است.
در فرم جستجوی بالا فیلد جستجوی نام قانون به صورت auto complete عمل می­کند. این امر بدین معناست که با تایپ حتی یک کاراکتر، تمامی قوانینی که در نام خود دارای آن کاراکتر باشند نمایش داده شده و لذا نیازی به دانستن نام کامل قانون جهت جستجو نیست.
فیلد جستجوی عبارت منطقی نیز مشابه با فیلد نام قانون عمل می­کند.
در فیلد جستجوی امتیاز یا ضریب(به درصد)، جستجو براساس عدد وارد شده انجام می ­شود و همچنین در فیلد نوع، امتیاز یا ضریب بودن قانون فیلتر می­ شود.
با استفاده از 4 فیلد جستجوی آخر نیز می­توان تاریخ تأثیر قانون را محدود نمود.

برای افزودن قانون نیاز است که گزینه افزودن کلیک شود. با کلیک بر روی این گزینه، فرم جدیدی با نام افزودن آیین ­نامه، شامل بخش­ ها و فیلدهای مختلف باز می­ شود که در ادامه توضیح داده می ­شود.
در قسمت بالای فرم، در ابتدا یک combobox دیده می ­شود که نام فعالیت ­ها در آن وجود دارد. زمانی که یکی از این فعالیت­ ها انتخاب می ­شود؛ مثلا مقاله؛ مشخصه­ های فعالیت منتخب در combobox بعدی ظاهر می ­شوند. در واقع موارد هر combobox جدید براساس مورد انتخاب شده در combobox قبلی ایجاد می ­شود. این فرایند به کمک شکل­ های زیر بهتر توضیح داده می­ شود.
در شکل فوق موارد combobox دوم براساس مقدار انتخاب شده در اولین combobox یعنی مقاله(علمی پژوهشی، علمی ترویجی، مروری) نمایش داده شده ­اند. بسته به اینکه چه موردی در این مرحله انتخاب می ­شود، مقادیر comboboxهای بعدی و تعداد فیلدهای نمایش داده شده متفاوت می شود. مثلا با انتخاب مورد عنوان مقاله(زبان اصلی)، فیلدهای بعدی به صورت combobox و textbox به صورت همزمان نمایش داده می­ شوند.

نکته ­ای که در این بخش وجود دارد این است که برای بعضی از موارد برخی از comboboxها عناوینی مشابه وجود دارد که تنها تفاوت آن­ها در عبارت "(نمایش رکوردها)" می ­باشد. اگر مشخصه موردنظر که دارای عبارت "(نمایش رکوردها)" است، انتخاب گردد در این­صورت رکوردهای ثبت شده برای این مشخصه نمایش داده می ­شود. مثلا برای ایندکس بین­ المللی (نمایش رکوردها) تصویر دوم را مشاهده می کنیم:
مشاهده می ­شود که در combobox آخر تنها نام ایندکس ­هایی که تاکنون در سامانه ثبت شده­ اند آورده شده است. اما در صورتی که برای مشخصه ­ای دارای عنوان مشابه، نام آن بدون عبارت "(نمایش رکوردها)" انتخاب شود در این­صورت در combobox بعدی تمام فیلدهایی که در فرم افزودن برای این مشخصه وجود دارد نمایش داده می ­شود که خود این موارد نیز می ­توانند دارای عناوین مشابه نیز باشند.

شکل زیر مثالی از این حالت را برای تجدید چاپ کتاب نمایش می­ دهد.
همانطور که در قبل اشاره شد، تعداد فیلدهای نمایش داده شده می­تواند بیشتر هم باشد. مانند آنچه که در شکل زیر آورده شده است.

پس از تعریف قانون برای ثبت آن در فرم افزودن آیین ­نامه نیاز است که دکمه اضافه کردن گزاره کلیک شود. با کلیک بر روی این دکمه، قانون موردنظر در جدول ثبت می ­شود. در این فرم محدودیتی در تعریف تعداد قوانین وجود ندارد. پس از آنکه تمامی بندهای آیین­ نامه وارد شد(تعداد بندهای آیین­ نامه می­تواند شامل یک قانون و یا بیشتر باشد.) برای اعمال نهایی آن باید فیلدهای پایین صفحه پر شوند.
نامی که برای قانون موردنظر انتخاب شده است، در فیلد نام قانون نوشته می­ شود.

فیلد عبارت منطقی برای تعریف رابطه بین گزاره­ های مختلف قانون و یا همان آیین ­نامه طراحی شده است. اگر قانون موردنظر تنها شامل یک گزاره باشد نیازی به تعریف عبارت منطقی در این فیلد نیست. برای قوانینی هم که تعداد گزاره­ های آن­ها بیشتر از یکی است در صورت عدم تعریف عبارت منطقی، سامانه به طور پیش­فرض تمام گزاره ­ها را با یکدیگر and می­کند.
نحوه تعریف عبارت منطقی برای گزاره­ های مختلف به صورت زیر می ­باشد:
· عبارت منطقی and:
برای گزاره­ هایی که باید همزمان برقرار باشند، از and استفاده می­شود. در واقع همانطور که در جمله راهنمای زیر فیلد عبارت منطقی آمده است، این عبارت منطقی معادل با "و" می ­باشد. بنابراین زمانی از این عبارت منطقی استفاده می ­شود که می ­خواهیم اعمال قانون، تنها در صورت برقراری همزمان تمامی گزاره ­های مربوط صورت پذیرد.
· عبارت منطقی or:
استفاده از این عبارت منطقی زمانی است که می­ خواهیم حداقل یکی و نه لزوما تمام گزاره­ های قانون جهت اعمال آن، برقرار باشند. در واقع طبق جمله راهنما، این عبارت منطقی معادل با "یا" می­ باشد.
· عبارت منطقی not:
گاهی اوقات ممکن است که گزاره­ ای در تعریف قانون آورده شود ولی عدم برقراری آن جهت اعمال آیین­ نامه مدنظر باشد. تحت این شرایط استفاده از عملگر not می­ تواند مفید باشد. این عبارت منطقی به معنای نبودن است و زمانی که از آن استفاده شود، هدف برقرار نبودن گزاره بعدی است.
برای مواردی که نیاز است عبارت­ های منطقی مختلف به کار گرفته شود، استفاده از "(" و ")" مجاز است.

با استفاده از combobox نوع، می­توان مشخص کرد که آیا قانون تعریف شده از نوع امتیاز است و یا ضریب.
در فیلد امتیاز یا ضریب(به درصد)، امتیاز درنظر گرفته شده برای قانون و یا ضریب آن باید وارد شود. نکته مهم برای ورودی فیلد مربوطه این است که باید ضرایب به صورت درصدی وارد شوند. برای مثال در کتاب آیین ­نامه ­ها برای یکی از قوانین مربوط به بررسی مقاله­ های چاپ شده در نشریات، اینطور نوشته شده است:
امتیاز ردیف­ های 1 و 2 برای گروه ­های علوم انسانی و هنر (غیر از معماری و شهرسازی) با ضریب 2 می ­باشد.(در ردیف 1 و2 امتیاز مقالات، با توجه به ایندکس نشریات مشخص شده است.) در این­صورت برای این قانون در فیلد ضریب باید عدد 200 (با توجه به ضریب 2) وارد شود و نوع آن نیز ضریب باشد.

استفاده از متغیر در امتیاز دهی

چنانچه هایپرلینک مشاهده راهنمای امتیاز دهی با متغیر، کلیک شود، راهنمای استفاده از متغیر در امتیازدهی نمایش داده خواهد شد. توضیحات مربوط به این بخش مطابق زیر است:
فرض کنید که قصد دارید تا به طرح­ های کاربردی که نوع طرحش برابر با طرح ملی باشد، به ازای هر 10000000 ریال آن 1 امتیاز اختصاص دهید. بدین منظور:
· گزاره نوع طرح کاربردی برابر طرح ملی باشد. را مانند سایر آیین ­نامه ­ها به گزاره­ های خود اضافه کنید.
· گزاره طرح کاربردی، میزان کل اعتبار طرح را انتخاب کنید. خواهید دید که در گزینه­ های پیش رو گزینه­ای تحت عنوان "برابر متغیر" را خواهید دید. آن را انتخاب کنید.
· در فیلد ایجاد شده، نام یک متغیر را برای میزان کل اعتبار طرح طرح کاربردی انتخاب کنید. این نام می بایست به زبان انگلیسی بوده و شامل کاراکتر فاصله نباشد. توصیه می شود که از حروف انگلیسی استفاده کنید. مانند x. فرض می­ کنیم که شما همین نام x را انتخاب نموده ­اید. · گزاره ایجاد شده را اضافه کنید. حال شما گزاره­ای را در اختیار دارید که بیانگر میزان کل اعتبار طرح برای طرح کاربردی می ­باشد. · اکنون شما می توانید با استفاده از کلمه $x در فیلد امتیاز یا ضریب عدد مورد نظر خود را تولید کنید. توجه کنید که در زمان استفاده از متغیر می­ بایست پشت آن علامت $ بگذارید تا سامانه متوجه شود که قصد شما اشاره به یکی از متغیرهایتان است.
· به جهت رسیدن به قانونی که در ابتدا ذکر کردیم، عبارت $x/10000000 را وارد می کنیم. این عبارت یعنی: اگر طرح کاربردی توانست از فیلتر گزاره­های این قانون عبور کند (تمام گزاره­ ها به جز گزاره­ای که متغیر ما را توصیف می­ کرد) آنگاه به میزان کل اعتبار طرح مذکور تقسیم بر 10000000 به آن امتیاز بده.
· نوع قانون را نیز بر روی امتیاز قرار می­ دهیم و سایر فیلدها را مقدار دهی مناسب می­ کنیم.
با طی کردن این فرایند قانون موردنظر تعریف می ­شود.
توجه: گزاره­ هایی که به جهت توصیف متغیر تولید می­نمایید نباید در فیلد "عبارت منطقی" ظاهر شوند. چرا که پیش شرط اجرای قانون نیستند.

اگر توجه کرده باشید، حتما متوجه شده اید که برای یک طرح کاربردی که کل اعتبار آن 12000000 ریال است، 1.2 امتیاز ثبت خواهد شد. حال فرض کنید که قانون به گونه ­ای باشد که می ­بایست به ازای هر 10000000 ریال یک امتیاز بدهیم؛ اما باقی­مانده را در نظر نگیریم. در واقع مقصود ما خارج قسمت $x بر 10000000 می ­باشد. یعنی در این مثال خاص، فقط یک امتیاز به طرح بدهیم. آنگاه می­ بایست بتوانیم عدد $x/10000000 را رند کنیم. برای این کار می توان از تابع round استفاده کرد. بدین صورت که به جای $x/10000000 از round($x/10000000) استفاده می کنیم.
در این سامانه به جهت بالارفتن قابلیت­ های موتور آیین­ نامه ­ها، توابع متنوع ریاضیاتی فراهم شده است که در جدول زیر قابل مشاهده می باشد.

همچنین عملگرهای زیر قابل استفاده هستند.
به عنوان مثال عبارت (round($x) + floor($y)) * 2 ابتدا x را رند می کند و سپس سقف y را محاسبه می­کند و نتایج را با هم جمع کرده و سپس در 2 ضرب می­کند.
همچنین امکان استفاده از شرط نیز موجود است. برای مثال عبارت 2 if $x > 100000 else 3 بدین معناست که اگر مقدار متغیر $x از 100000 بزرگتر باشد میزان امتیاز 2 را در نظر می­ گیرد . در غیر این صورت 3 را در نظر می ­گیرد.

هر قانونی که در سامانه تعریف می­ شود، از یک تاریخ معین بر روی فعالیت ­ها اعمال خواهد شد. در واقع قانون موردنظر روی فعالیت­ هایی اعمال می ­شود که تاریخ تأثیر آن بین تاریخ­ های ذکر شده در دو فیلد تاریخ تأثیر باشد. البته فیلد "تأثیر قانون از تاریخ"، از جمله فیلدهای اجباری این فرم است و در صورت لزوم، در فیلد "تأثیر قانون تا تاریخ"، تاریخ پایانی تأثیر قانون مورد نظر نیز وارد می ­شود. نکته­ای که برای فیلدهای تاریخ تأثیر وجود دارد این است که هر فعالیتی دارای فیلد تاریخی است که تاریخ تأثیر به آن مربوط می­ شود و در صورتی که تاریخ مورد نظر در بازه تاریخی تأثیر قانون باشد، آیین ­نامه بر روی آن فعالیت اعمال می ­شود مثلا برای مقاله تاریخ انتشار، تاریخ تأثیر اعمال آیین ­نامه محسوب می­ شود و اگر به طور مثال مقاله ای در مهرماه 1389 منتشر شده باشد و آیین ­نامه ­ای برای مقاله ­های منتشر شده از سال 1390 به بعد تعریف شده باشد – یعنی در فیلد "تأثیر قانون از تاریخ" 1/1/1390 وارد شده باشد- در این صورت مقاله مذکور مشمول این آیین ­نامه نخواهد شد.
checkbox "فعال است" بدین منظور طراحی شده است که بتوان قانونی را برای مدتی فعال و یا غیر فعال کرد. در واقع وجود این checkbox این امکان را فراهم می­ کند که به جای حذف قانونی جهت عدم اعمال بر فعالیت­ ها، بتوان آن را برای مدتی غیر فعال نمود، چرا که ممکن است در آینده به این قانون احتیاج شود.
checkbox "آیین ­نامه همکاران" نیز بدین منظور طراحی شده است تا تعیین شود که آیا این آیین نامه برای ارزیابی همکاران تعریف شده است یا خیر.
در پایان برای ذخیره قانون، نیاز است که دکمه ثبت اطلاعات و تغییرات در انتهای فرم کلیک شود.
همچنین امکان حذف برخی از گزاره­ های تعریف شده ضمن افزودن و یا ویرایش قانون وجود دارد.
تمامی موارد فوق ضمن ارائه مثال­ های مختلف، به طور تفصیلی توضیح داده می­ شوند. این مثال­ ها بر اساس قوانین کتاب آیین­ نامه ­ها و دستورالعمل ­های پژوهش و فناوری دانشگاه تهران، چاپ مهرماه 1390 نوشته شده است.

مثال اول: بررسی مقاله ­های چاپ شده در نشریات

طبق تعریف قانون موردنظر، گزاره 1 و حداقل یکی از گزاره ­های 2 و 3 باید برقرار باشد. بنابراین عبارت منطقی و دو فیلد بعدی برای این قانون به صورت زیر می ­باشد.

برای توضیح حذف برخی از گزاره ­ها از جدول، فرض کنید در همین مثال، گزاره دوم به اشتباه برای ایندکس WOS تعریف شده باشد مانند شکل زیر:

برای حذف گزاره اشتباه کافی است که علامت (حذف) کلیک شود. با کلیک بر روی علامت حذف، پیغام هشدار زیر از سوی سامانه داده می ­شود:

پس از کلیک بر روی دکمه OK و حذف گزاره، گزاره بعدی که تعریف شود، شماره 4 خواهد داشت و نه شماره 2. در واقع نحوه شماره­ گذاری برای جلوگیری از بروز اشتباه، به صورت ترتیبی است و شماره قانون جدید، اولین عدد صحیح بزرگتر از شماره آخرین قانون تعریف شده خواهد بود. مانند شکل زیر:

نکته دیگری که در این بخش باید به آن دقت نمود این است که پس از حذف گزاره موردنظر، در صورت تعریف عبارت منطقی قبل از حذف، باید مجددا آن را به دلیل تغییر در شماره گزاره ­ها تعریف نمود.

مثال دوم: بررسی کتاب­های تألیف و ترجمه

از طرفی وجود عدد 50% گویای این مطلب است که نوع قانون، ضریب است. بنابراین داریم:

اعمال قانون­ های از نوع ضریب به این صورت است که ابتدا تمام آیین ­نامه­ های مؤثر بر فعالیت را لحاظ می­ کند و در پایان ضریب را در امتیاز نهایی ضرب می­ کند. به طور مثال اگر برای فعالیتی، سه قانون تأثیرگذار باشند که یکی از آن­ها به صورت ضریب و درصدی باشد، آنگاه ابتدا امتیازات دو قانون دیگر را جمع می­ کند و سپس ضریب را در آن تأثیر می­ دهد. این مورد به کمک مثال زیر بیشتر توضیح داده خواهد شد.
فرض کنید مقاله­ ای که به صورت مختصر منتشر شده است، مشمول سه آیین ­نامه زیر می ­شود.

در واقع مقاله در قالب مقاله مختصر (غیر از مقاله کامل)، با رویکرد فرهنگی و در مجله ­ای علمی-پژوهشی که ایندکس ISC دارد، منتشر شده است. در این حالت بعد از تعریف قوانین بالا (با توجه به روند معرفی­ شده در مثال اول و دوم)، امتیاز مقاله بدین نحو محاسبه می­ شود که سیستم ابتدا امتیاز دو قانون اول را جمع می­کند که در این مثال 10 امتیاز می ­شود و سپس ضریب 80 درصد را در مجموع این امتیازات ضرب می­ کند. بنابراین امتیاز 8 برای این مقاله ثبت خواهد شد.
در پایان باید به این موضوع اشاره کرد که اگر فعالیتی مشول آیین ­نامه ­ای شود که براساس آن، فعالیت موردنظر فاقد امتیاز شود، باید برای این قانون در فیلد نوع، ضریب انتخاب شود و همچنین در فیلد امتیاز یا ضریب(به درصد) باید عدد 0 وارد شود. این امر باعث می­شود که در نهایت به دلیل ضرب عدد 0 در مجموع امتیازات، به فعالیت موردنظر هیچ امتیازی تعلق نگیرد.